Veli Ensar YURDUSEVEN
Mali Müşavir

Eczaneler İçin Bağış ve Yardımların Gelir Vergisinden İndirimi

Eczane işletmenizin sosyal sorumluluk bilinciyle gerçekleştirdiği bağış ve yardımların, 2025 yılı hesap dönemi için Gelir Vergisi Kanunu'nun (GVK) 89. Maddesi kapsamında nasıl vergi matrahından indirilebileceğini profesyonel ve anlaşılır bir dille açıklamaktadır. Vergi avantajlarından tam olarak yararlanmak ve olası hataların önüne geçmek için bu kurallara titizlikle uyulması büyük önem taşır.

A. %100 Oranında İndirilebilen Bağış ve Yardımlar (Sınırsız İndirim)

Aşağıdaki kurumlara yapılan nakdi veya ayni bağış ve yardımların tamamı, herhangi bir sınırlama olmaksızın (gelirinizin tamamını geçmemek kaydıyla), yıllık gelir vergisi beyannamesinde bildirilen matrahtan indirilebilir.

Kurum/Bağış Türü

Açıklama

Eczane Örneği

Kızılay ve Yeşilay Bağışları

Türk Kızılayı ve Türkiye Yeşilay Cemiyeti'ne makbuz karşılığında yapılan tüm bağışlar.

Depremzedeler için Kızılay'a 15.000 TL nakdi yardım yapılması.

Kamu Kurumlarına Bağışlar

Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere yapılan bağışlar.

İl Sağlık Müdürlüğü'ne bağlı bir devlet hastanesine tıbbi malzeme (örn: tansiyon aleti, ilk yardım kiti) bağışlanması.

Belli Amaçlı Kamu Bağışları

Okul, hastane, cami, sağlık tesisi, çocuk yuvası, huzurevi, öğrenci yurdu, yetiştirme yurdu, kültürel tesis, spor tesisi inşası, onarımı veya işletilmesi için yapılan bağışlar.

Bulunduğunuz ilçedeki bir sağlık ocağına (tesis) yenileme veya tıbbi cihaz alımı için nakdi destek sağlanması.

Sosyal Yardımlaşma Vakıflarına Ayni Bağışlar

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu’na (SYDTF) bağlı vakıflara yapılan ayni (mal/ürün) yardımlar.

SYDTF'ye bağlı bir vakıf aracılığıyla ihtiyaç sahiplerine vitamin, bebek maması veya kişisel hijyen ürünleri (ayni) verilmesi.

Cumhurbaşkanınca Başlatılan Afet Bağışları

Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına (örneğin büyük deprem, sel afetleri) makbuz karşılığı yapılan nakdi bağışlar.

Büyük bir doğal afet sonrası, kampanyaya katılan banka hesaplarına Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) aracılığıyla para gönderilmesi.

 

B. Yıllık Gelirin %5’i ile Sınırlı Bağış ve Yardımlar

Bu kapsamdaki bağış ve yardımlar, beyan edilecek yıllık gelirin (ticari kazançtan indirimler yapılmadan önceki tutar) %5’ini aşamaz. Eczane işletmecileri olarak bu kurum ve kuruluşlara yapacağınız desteklerde bu üst sınırı aşan kısım vergi indirimine konu edilemez.

Bağış Türü

Açıklama

Kamu Yararına Çalışan Dernekler

Bakanlar Kurulu/Cumhurbaşkanı kararı ile "kamu yararına çalışan dernek" statüsü tanınmış olan kuruluşlara yapılan nakdi ve ayni bağışlar. (Örn: LÖSEV, TEMA gibi)

Vergiden Muaf Vakıflar

Cumhurbaşkanınca "vergiden muaf" tutulmasına karar verilen vakıflara yapılan nakdi ve ayni bağışlar.

Kültür ve Turizm Amaçlı Bağışlar

Kültür ve turizm hizmet ve tesislerine yapılan bağışlar veya Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen kültür ve sanat faaliyetleri için yapılan yardımlar. (Bu bağışların bazıları %100 indirilebilir özel bir madde kapsamına da girebilir, statü kontrol edilmeli.)

 

İndirim Yapılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler:

  • Statü Kontrolü: Bağış yapılacak dernek veya vakfın "kamu yararına çalışan" veya "vergiden muaf" statüsünde olduğundan emin olunmalıdır. Güncel listeler Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) ve ilgili resmi internet sitelerinden kontrol edilmelidir.
  • Sınırlı İndirim Hesabı: Yıllık gelir tutarınızın %5'lik sınırı aşılmamalıdır. Örneğin, ticari kazancınız 1.000.000 TL ise, bu tür bağışların toplam indirim tutarı 50.000 TL'yi geçemez.
  • Belgeleme Şartı: Tüm bağış ve yardımlar için, ilgili kurum tarafından düzenlenmiş, tarih ve tutarı açıkça gösteren resmi bir makbuz veya belge alınmalıdır.

C. Sponsorluk Harcamaları

Eczane işletmeleri, özellikle sağlıklı yaşam ve spor bilincini desteklemek amacıyla sponsorluk harcamaları yapabilirler. Sponsorluk, reklamdan farklı olarak, bir faaliyetin veya etkinliğin desteklenmesini içerir.

Sponsorluk Türü

İndirim Oranı

Amatör Spor Kulüplerine

%100 (Tamamı indirilebilir)

Profesyonel Spor Kulüplerine

%50 (Yarısı indirilebilir)

 

Sponsorluk ile Reklam Arasındaki Fark

  • Sponsorluk: Bir olayın, sporcunun veya kulübün faaliyetini, örneğin bir formanın arkasında isminizin yer alması gibi, genel olarak desteklemeyi amaçlar. Sponsorluk bedelinin ödenmesi, kulübün faaliyetini sürdürmesine yöneliktir.
  • Reklam: Doğrudan ürün veya hizmet tanıtımını, marka imajını veya satışları artırmayı amaçlayan, ticari bir mesaj içeren faaliyettir. Reklam harcamaları bağış indirimi kapsamında değil, doğrudan ticari kazancın tespiti aşamasında gider olarak dikkate alınır. Sponsorluk ise indirim konusu edilir.

Eczanelerde Kulüp Sponsorluğu

  • Amatör Kulüp Örneği: Yerel bir amatör basketbol takımına veya gençlik spor kulübüne sezonluk forma, spor malzemesi veya nakdi destek sağlanması. (%100 indirim)
  • Profesyonel Kulüp Örneği: Birinci Lig'de mücadele eden bir profesyonel futbol kulübünün sadece antrenman sahasına isim hakkı verilmesi için destek sağlanması. (%50 İndirim)

Zorunlu Belgeler

  1. Sponsorluk Sözleşmesi: Eczane ile kulüp arasında imzalanmış, sponsorluğun kapsamını, süresini, tutarını ve şartlarını belirten resmi sözleşme.
  2. Harcama Belgesi (Fatura/Makbuz): Yapılan ödeme karşılığında kulüp tarafından düzenlenmiş fatura veya makbuz.
  3. Kulüp Tescil Belgesi: Kulübün Amatör/Profesyonel statüsünü gösteren, ilgili spor federasyonu veya Gençlik ve Spor Bakanlığı'ndan alınmış tescil belgesi veya ilgili kulüp yazısı.

D. Ayni Bağışlarda Eczanelerin Dikkat Etmesi Gerekenler

Ayni bağışlar, para dışındaki mal veya hizmetlerle yapılan yardımlardır. Eczaneler için bu, özellikle stoklarında bulunan ilaç, tıbbi malzeme, bebek ürünleri, vitaminler veya kişisel bakım ürünlerini bağışlamak anlamına gelir.

  • Emsal Bedel Esası: Ayni olarak yapılan bağışın indirim tutarı, bağışlanan malın emsal bedeli üzerinden hesaplanır. Emsal bedel, VUK (Vergi Usul Kanunu) hükümlerine göre belirlenir ve genellikle eczanenin ilgili ürünü sattığı KDV hariç perakende satış fiyatıdır.
  • Eczanelerin Bağışlayabileceği Ürün Türleri: Reçetesiz ilaçlar, medikal cihazlar (ateş ölçer, nebulizatör), vitamin ve takviyeler, bebek mamaları, kişisel hijyen ve bakım ürünleri. Reçeteli ilaçlar genellikle özel mevzuata tabidir ve bağışları özel izin/prosedür gerektirebilir.
  • Ayni Bağış Makbuzu Zorunluluğu: Bağışı kabul eden kurum, bağışlanan malın türünü, miktarını ve VUK'a göre belirlenmiş emsal bedelini gösteren bir ayni bağış makbuzu düzenlemelidir.
  • Stok ve Karekod Takibi: Bağışlanan ürünler eczane stoğundan çıkarıldığı için, stok kayıtlarında bu çıkışın gösterilmesi ve özellikle ilaçlarda İlaç Takip Sistemi (İTS) kapsamında karekod iptalinin veya transferinin (eğer gerekiyorsa) mevzuata uygun şekilde yapılması gerekir. Bu, hem muhasebe hem de sağlık mevzuatı açısından zorunludur.

E. Örnek Hesaplama (2025 Yılı)

Hesap Kalemi

Tutar (TL)

Açıklama

Eczane Ticari Kazancı (Beyan Öncesi)

2.000.000

Tüm ticari giderler düşüldükten sonraki safi kazanç.

A. Bağış ve Yardımlar (Yıl İçi Toplam)

220.000

Yıl içinde yapılan toplam bağış tutarı.

1. Kızılay Bağışı (A)

50.000

%100 İndirilebilir (Sınırsız)

2. Hastane İnşaatı Bağışı (A)

100.000

%100 İndirilebilir (Sınırsız)

3. Kamu Yararına Dernek Bağışı (B)

70.000

%5 Sınırına Tabi Bağış

B. %5 Sınırının Hesaplanması

100.000

(2.000.000 TL x %5) = 100.000 TL

C. %5 Sınırlı Bağıştan İndirilecek Tutar

70.000

Yapılan bağış (70.000 TL), sınırdan (100.000 TL) küçük olduğu için tamamı indirilir.

D. Toplam Vergi İndirimi Tutarı

220.000

(50.000 + 100.000 + 70.000)

E. İndirim Sonrası Vergi Matrahı

1.780.000

(2.000.000 TL - 220.000 TL)

F. Sağlanan Vergi Avantajı (Örn: %20 Vergi Oranı ile)

44.000

(220.000 TL x %20)

 

Bu örnekte, Eczacı, 220.000 TL bağış yaparak, beyan edeceği vergi matrahını aynı oranda düşürmüş ve vergi oranına bağlı olarak 44.000 TL tutarında bir vergi avantajı sağlamıştır.

F. Sık Yapılan Hatalar ve Önlemler

Bağış ve yardım indirimlerinde karşılaşılan ve vergi incelemelerinde cezaya neden olabilecek en yaygın hatalar şunlardır:

  • Dernek/Vakıf Statüsü Kontrol Edilmemesi: Bağış yapılan dernek veya vakfın "kamu yararına çalışan" veya "vergiden muaf" statüsünde olup olmadığı kontrol edilmez. Bu statüye sahip olmayan kuruluşlara yapılan bağışlar vergi indirimine konu edilemez. Önlem: Bağış yapmadan önce GİB veya ilgili resmi kurum listelerinden statü teyit edilmelidir.

  • Belgelerin Eksik Olması: Bağış makbuzunun veya ayni bağış belgesinin olmaması, belgede tarih veya emsal bedel gibi zorunlu bilgilerin eksik olması. Önlem: Her bağış için usulüne uygun, imzalı ve kaşeli orijinal belge mutlaka alınmalı ve saklanmalıdır.
  • Sponsorluk Yerine Reklam Yazılması: Yapılan harcamanın mahiyetinin sponsorluk yerine yanlışlıkla reklam gideri olarak belgelenmesi veya beyan edilmesi. Önlem: Sponsorluk için mutlaka bir sözleşme düzenlenmeli ve kulüp faturasında harcama kalemi açıkça "Sponsorluk Bedeli" olarak belirtilmelidir.
  • Ayni Bağış Belgelerinin Düzenlenmemesi: Özellikle ürün bağışlarında, bağışı kabul eden kurumun malın türünü, miktarını ve en önemlisi emsal bedelini gösteren makbuz düzenlememesi. Önlem: Bağış makbuzunda emsal bedelin açıkça yazılı olduğundan emin olunmalıdır.
  • Banka Üzerinden Yapılmayan Bağışların Kabul Edilmemesi: Özellikle nakdi bağışlarda, yasal limitleri aşan tutarların elden yapılması. Vergi mevzuatı, belli bir tutarı aşan ödeme ve tahsilatların banka, posta çeki veya benzeri kurumlar aracılığıyla yapılmasını zorunlu kılar. Önlem: Tüm önemli nakdi bağışlar, eczane işletmesinin banka hesabı üzerinden transfer edilmelidir.

Eczaneler İçin Öneriler

Eczane işletmeleri için bağış ve yardımlar, hem sosyal sorumluluğu yerine getirme hem de önemli bir vergi avantajı elde etme fırsatıdır. Bu fırsattan tam olarak yararlanmak için:

  1. %100 İndirim Fırsatlarını Önceliklendirin: Türk Kızılayı, kamu kurumları ve afet bağışları gibi sınırsız indirime konu bağışlara öncelik verin.
  2. Mali Kontrolü Sağlayın: %5 sınırlamasına tabi bağışlarda, işletme kârınızı dikkate alarak sınırı aşmamaya özen gösterin.
  3. Belgeleme Kuralına Uyun: Tüm bağış ve yardımlar için fatura, makbuz ve sözleşme gibi zorunlu belgelerin eksiksiz ve usulüne uygun olduğundan emin olun. Ayni bağışlarda emsal bedelin makbuzda yer aldığını kontrol edin.
  4. Statü Teyidi Yapın: Bağış yapılacak kurumun (dernek/vakıf) GİB tarafından tanınan yasal statüsünü kontrol etmeyi alışkanlık haline getirin.

Bu rehberdeki kurallara uyarak, eczane işletmenizin sosyal faydasını artırırken, mali yükümlülüklerinizi de en verimli şekilde yönetebilirsiniz.

Veli Ensar YURDUSEVEN
Mali Müşavir
v.ensar@masen.com.tr
+90 532 258 06 99



Dosya

Özgür Köşe

Dünyada Eczacılık

Sektörel Bakış

Çepeçevre

Kültür Sanat