Ecz. Hakan Gençosmanoğlu Sordu, Ecz. Şule Yağcı Yanıtladı.
SUNUŞ
Pharmetic Girişimci Eczacılar Derneği Başkanı Ecz. Şule Yağcı ile çok keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik.
Sayın Başkana çok teşekkür ederim.
Pharmetic Girişimci Eczacılar Derneği, özellikle eczaneden satılan ilaç dışı ürünlere ilişkin “özellikle” çalışan, görüş ve etkinlik üreten bir oluşum.
Günümüzde, Takviye Edici Gıdaların, Dermokozmetiklerin ve tüm sağlık ürünlerinin kullanımında ve satılmasında oldukça fazla tartışma var. Aslında bir tür kaos var denilebilir. Çünkü, ilgili mevzuatlarda belirsizlikler ve boşluklar var.
Son zamanlarda, ulusal yazılı ve görsel basında, bu tür sağlık ürünlerinin, yanlış ve yersiz kullanımından doğan, zaman zaman ölümcül de olan zararlar yer alıyor.
Özellikle Covid pandemisinden sonra devasa gelişen, eczane dışı e- ticaret yoğun tartışmalara yol açıyor.
Diğer yandan giderek hızla büyüyen ilaç dışı e- ticaretten ve perakende ticaretten sermaye sahiplerinin pay kapma yarışı sürüyor.
İşte bütün bu olanı biteni, geleceği, eczacıları, eczaneleri konuştuk…
Okumanız ve katkı sağlaması dileğiyle…
Ecz. Hakan Gençosmanoğlu
SÖYLEŞİ-“İlaç Dışı Ürünler Nereye Gidiyor?”
Ecz. Şule Yağcı
Pharmetic Girişimci Eczacılar Derneği Başkanı
*Günümüzde eczaneden satılan ilaç dışı ürünler konusunda neler yapıyorsunuz, üyelerinizin pratiği nasıl?
Öncelikle nazik davetiniz için teşekkür ederim.
Pharmetic Girişimci Eczacılar Derneği Eczacıları ilaç dışı ürünlere ilişkin eczanelerinde hastalarına, danışanlarına danışmanlık hizmeti veriyorlar.
İlaç dışı ürünler deyince, gıda takviyeleri, vitaminler, dermokozmetikler, medikal ürünler, sağlıkla ilgili kullanılan tüm ürünleri anlıyoruz. Biz Pharmetic Eczacıları, eczacılığın 1. Basamak sağlık sunucusu olarak toplumda misyonumuzun önemli olduğuna inanıyoruz. Bu anlamda, eczanelerimizde her gün danışan hasta ve danışanlarımıza verdiğimiz danışmanlık hizmetimiz çok önemli. PGED eczacıları olarak biliyoruz ki, sağlığımız kaybedilmeyecek kadar değerli. Bizim gibi sağlık okuryazarlığı düşük olan toplumlarda, sağlık profesyonellerinden bu bilgilerin ulaştırılması çok önemli.
PGED eczacıları, eczanelerinin başında, iyi eczacılık uygulamalarını geliştirmek amacı ile sürekli eğitim alan, dünyadaki gelişmeleri ve iyi örnekleri takip eden, proaktif eczacılardır. Mesleki eğitimlerde edindikleri güncel bilgileri, mesleki donanımını hastalarına, tüketicilere verdikleri danışmanlık hizmetinde kullanmaktadırlar.
*Firmaların verdikleri eğitimler neden bu denli önemli?
Eczane güvendir, eczacı önce danışanına önereceği ürüne güvenmelidir, ürün hakkında yeterli bilgiye sahip olmalıdır.
İlgili firmalar, ürünlerini pazara verdikleri zaman ürünleriyle ilgili eğitimleri de vermeleri gerekiyor. Çünkü, bizler ürünlerle ilgili yeterli bilgiye sahip olmalıyız ki danışanlarımıza bu bilgiyi doğru bir şekilde aktaralım. Biz, duruma göre, doğru ürünü tüketici ya da hastamızla doğru bir biçimde buluşturmakla yükümlüyüz. Bunu da ancak yeterli bilgiye ve donanıma sahip olmakla yapabiliriz.
İşte Pharmetic, hem bu bilgileri alabilmek hem de eczacılar olarak beraberce davranabilmek, örgütlü olabilmek için kuruldu.
Pharmetic’ in kurulması ilk çıkış oldu. Bu çıkış günümüzde benzeri oluşumları, dernekleri de besleyen bir çıkıştır… Firmalar, bizimle birlikte eczanelere yakın durarak, iletişim kurarak tüketiciye dokundular ve tüketiciye ulaştılar. Bu kanalları kurdular.
*Bu alanda e- ticaret nasıl bir değişime neden oluyor?
E-ticaret günümüz dünyasının vazgeçilmez ticaret araçlarından biri. Fakat ülkemizde ilaç ve ilaç dışı ürünlerin internetten satışı konusunda bir yasal düzenleme bulunmamakta. Hiçbir denetim yapılmadan, nereden temin edildiği belli olmayan ürünler hiçbir denetim olmadan son tüketiciye ulaşmakta. Bu da toplum sağlığı için ciddi risk oluşturmakta. Bizim gibi sağlık okur yazarlığı düşük ülkelerde eczacı danışmanlığı olmadan sadece ucuz algısı ile internetten alınan her ürün toplum sağlığı için bir risktir!
Bu süreçte özellikle pandemi ile gelişen e-ticarette bir de ilaç dışı ürünlerin özellikle dermokozmetik ve takviye edici bitkisel ürünlerin e-ticaret satışındaki artışı ile üretici ve distribütör firmaların tüketiciye direkt satış kanalları açmayı tercih ettiğini gördük. Bu durum eczaneler için kabul edilemez bir durum. Eczacılar aldıkları eğitimlerle, mesleki donanımlarıyla hastalara doğru bilgilendirmeyi yaparak hangi ürünü hangi vakada kullanması gerektiğini bildiriyorlar. Eczacılar verdikleri danışmanlık hizmeti ile dermokozmetik firmalarının Türkiye’de pazar bulmasını sağladılar.
Kesinlikle diyebiliriz ki; dermokozmetikler eczacılar sayesinde pazarda bu aşamaya geldiler. Ancak şu anda eczaneden vazgeçmemekle birlikte eczanelere ihtiyaçları kalmamış gibi hareket etseler de eczanelerden vazgeçemiyorlar çünkü tüm sektörün çok iyi bildiği gibi, ECZACILAR EN GÜVENİLİR ve HALKA EN YAKIN sağlık danışmanıdır.
*Bu arada tüketiciler nasıl davranıyorlar?
Tüketici internetten ürünü alıyor ama geliyor ürünle ilgili her şeyi bize yani eczacılara danışıyorlar. İnternetten alıp bozuk çıkan ürünleri bile bize getiriyorlar. Ürünü internetten alıyorlar, geliyor bize onaylattıktan sonra kullanıyorlar. Eczacı demek güven demektir. Eczacı, bilgisini yanlış bir ürünü önermek için kullanmaz. Evet, eczane bir yönüyle de ticarethanedir, ama eczacı bunu önceliklendirmez. Eczacı, doğru ürünü önerme sorumluluğunu taşır.
*Sizin açınızdan Takviye Edici Gıdalar’ da durum nasıl?
Takviye Edici Gıdalar’ da durum biraz farklı…
Tamamen Tarım Bakanlığı kontrolünde.
Eczanelerden satılacak olan markalar ve ürünleri belli. Eczacılar bunların dışında olanlarla ilgilenmiyorlar zaten...
*Hepsi için demeyelim ama onlar da kendi alanlarından satış yapıyorlar, değil mi?
Gıda takviyelerinde şöyle bir şey söz konusu, son zamanlarda yeni gelen firmalar yeni üretime giren firmalar tüketiciye kendi kanallarında satışı açarken eczacıya da kendi kanalı üzerinden bir eczacı portalı tanımlıyor.
Burada da yine eczacının güvenini kullanıyor. Neden gelip eczaneden istiyorlar? Çünkü, bunlar sağlık ürünü ve insanlar eczacıya güveniyorlar.
*Takviye Edici Gıda firmalarında nelere bakıyor, ne şartlar arıyorsunuz?
Eczanelerimizde bulunduracağımız ürünleri seçerken aradığımız, sorguladığımız kriterlerimiz var. Derneğimiz iş birliği yaparken bu konuda titiz davranıyor. Şöyle ki, ürünlerin üretim şartları öncelikli sorgulamamız, GMP onaylı tesiste, koşulları uygulanıyor mu, üretim, kalite kontrol ve hangi kalite güvence şartları altında gerçekleşiyor... Üretim sonrası etken madde tayini ve mikrobiyolojik analizler yapılmış mı? Kullanılan etken maddelerin kaynakları ve sahip olduğu sertifikalar neler vb. Bütün bunlar bizim için ana kriterler. Bu kriterleri geçmeyen firmalar ile iş birliği yapmamayı tercih ediyoruz. Eczacımıza eğitim açacağımız ürünlerin eczanede sunulabilir kriterlere sahip olması gerekir.
*İnternetten satışlar konusunda neler yapmayı planlıyorsunuz?
Biz, internet satışlarını, geçtiğimiz dönemlerde bu konuyla ilgili yaptığımız çalışmaları meslek örgütümüze taşıdık. Türk Eczacıları Birliği’ne bu konularda teklifler, öneriler götürdük.
Dijital çağ dönüşümü yaşıyoruz. Mesleğimizi buna göre revize etmek yükümlülüğümüz var.
Bu dönemde tüm yöneticilerin mesleği doğru şekilde geleceğe hazırlaması ve geleceğe dönük, geleceğin şartlarına göre alt yapılarını tanımlaması gerekiyor. Tabi, burada yasal mevzuatları da takılıyoruz. Ciddi anlamda mevzuatlarla ilgili çatı örgütümüzü de sıkıştıran yerler var.
Bizim şöyle bir teklifimiz var… İstanbul Ticaret Odası’ na bağlı tüm firmaların web sitesi olmak zorunda. Ama biz eczacıların web sitesi olamıyor.
Bizlerin, alt yapısı Türk Eczacıları Birliği’ ne ait olmak üzere, TEB tarafından sürekli denetlenen web sitemiz olmalı. TEB’ in bunu yapabilecek gücü var.
Millî Eğitim Bakanlığı tüm okullar için standart okul sayfası yapıyor uzantısı belli. Bunun gibi, hepsinin standardı olan bir web sayfası yapılabilir.
TEB buradan istediği gibi denetleyebilir. İstenirse yapılabilir. Birinci teklifimiz buydu.
Çok zor gibi görünüyor ama bence değil, istenirse yapılır. Benim umudum var... Elbette çatı örgütümüz daha farklı bir şey yapabilir.
Önce biz web sitemizden ürüne dair bilgilendirmemizi yapalım. Satış oradan olmamalı.
TEB bir tepe eczanesi kurmalı TEB ECZANESİ. Sistem illere göre kurulur.
Bizim sıralı dağıtım sistemi diye bir organizasyonumuz var. Benzeri bir organizasyonu ilaç dışı ürünlerde çok rahatlıkla uygulayabiliriz. Nasıl uygulayabiliriz? Tüketici TEB Eczanesine girer, almak istediği ürünü seçer. Örneğin, B12 vitamini almak istedi. Talebini geçti. Fiyat standart, her yerde aynı. Adres bilgisi var, adres bilgisi nerede, İstanbul'da oturuyor, İstanbul'a düştü. İstanbul’un neresinde oturuyor? Ataşehir'de, Ataşehir'e düştü, Ataşehir'in neresi? İçerenköy mahallesi. Sisteme dahil olan eczaneler içinden sırası gelen en yakın eczaneyi seçti. Eczane de ürünü karşılamak ister ise tüketici eczaneden güvenli ürünü alırken, eczaneler de online pazarın hâkimi olur.
Diyelim 50 bin TL kota koydu. Kota dolunca sıradaki diğer eczaneye geçecek. Böylelikle tüketici eczane dışında, TEB eczanesi dışında bir yerden sizce ürün alır mı? Böyle bir sistem olursa İlaç dışı tüm ürünlerin online satışı biter. Çok güvenilir olur. Üstünde uzun uzun tartışmak lazım. Hiçbir teklif hiçbir öneri tamamen aynısı olacak diye bir şey yoktur. Ama bu bir Gündem olur. Yöneticilerin çalışması için irdelemesi için teşvik olur, bir itici güç olur. Bu geliştirilir. Yani Türk Eczacıları Birliği’nden bahsediyoruz. Mesleğimizin en üst kurumu, memleketin en güçlü meslek örgütlerinden biri. Ben, isterse TEB’ in bunu yapabileceğine inanıyorum.
Bu sorunu çözmenin zamanı geldi bence. Bu yeni yönetimde bu konuyla ilgili çalışma olacağını düşünüyorum. Geçmiş dönemde de çalışma yapıldı. Hatta şunu biliyorum, dağıtım kanalları ve kooperatifleri kullanarak yapılması istendi. Evet, öyle bir şey konuştuk. Öyle bir çalışma yapıldı. Ama nedense o çalışma bir yerde tıkandı.
Biz TEB için çalışmaya her zaman hazırız. Bu alanda hizmet veren eczanelerin sesiyiz.
*İnternette çok sayıda sahte ürün olduğu da söyleniyor…
Getiriyorlar eczaneye ambalajından belli sahte. Uzaktan bile anlaşılıyor sahte olduğu. İnsanları uyarıyoruz, anlatıyoruz… Online satışlarda sahte ürün riski var, dikkat edin diyoruz.
Bu sorunu firmalarla da görüşüyoruz, anlatıyoruz. Sahte ürün orijinal ürünü markayı zedeliyor, itibarsızlaştırıyor. Eczaneden alınan ürün güvenlidir.
Eczane dışından alınan ürünün arkasında durmayız. Bu konularla ilgili üyelerimizi sürekli bilgilendiriyoruz. Elbette önerilerimizi de söylüyoruz. Bu konularla ilgili sürekli iletişim halindeyiz. Bizim üyelerimiz bu konularla ilgili çok bilinçli.
*Söyleşimizdeki son sözleriniz lütfen
Eczane, halkın aracısız her derdini paylaştığı 1. Basamak Sağlık Kuruluşudur. Eczacı ilaç ve ilaç dışı tüm ürünlerde doğru bilginin alınacağı yetkin sağlık profesyonelidir.
Eczacılar toplum sağlığı üzerinde sağlık okuryazarlığını arttıran ve biraz iddialı olacak ama şimdiki nesillerin sağlığına hizmet ederken, gelecek nesillerin sağlıklı gelişmesi için büyük katkı vermektedir. Halkımıza ilaç eczacılık hizmeti verirken sağladığımız farmasötik bakım ve kaliteli yaşam-koruyucu sağlık alanındaki danışmanlığımız hizmetleri ilaç dışı ürünleri kapsamakta.
Bu bağlamda;
İlaç dışı ürünlerin sadece eczanelerde satılmasını sağlayacak yasal düzenlemelerin yapılması elzemdir.
